W dniach 15–16 października 2025 r. odbyło się 43. posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.
Podczas obrad senatorowie wysłuchali informacji Rzecznika Praw Obywatelskich Marcina Wiącka o działalności RPO w 2024 r., wraz z oceną stanu przestrzegania praw i wolności obywatelskich. Izba zapoznała się również z informacją o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w okresie od stycznia do czerwca 2025 r., w związku z przewodnictwem Polski w Radzie UE.
Senatorowie wysłuchali także informacji wicepremiera i ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego dotyczącej polityki polonijnej.
Podczas posiedzenia rozpatrzono kilkanaście ustaw – część z nich przyjęto bez poprawek, a do kilku wprowadzono zmiany. Izba zajmowała się również projektami dotyczącymi ochrony środowiska, w tym propozycją utworzenia Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry.
Wśród rozpatrywanych aktów znalazła się również ustawa o ochronie praw zwierząt, której celem jest wzmocnienie standardów opieki nad zwierzętami oraz zaostrzenie sankcji za ich znęcanie się. Poniżej zamieszczam moje przemówienie na temat tej wyjątkowej i niezwykle potrzebnej ustawy:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo!
Mam zaszczyt zabrać głos w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt, która stanowi odpowiedź ustawodawcy na rosnące społeczne i prawne oczekiwania dotyczące poprawy standardów traktowania zwierząt w Polsce, związane z licznymi tragediami, do których doszło w ostatnich latach. Celem przedkładanej nowelizacji jest przede wszystkim wzmocnienie systemu ochrony prawnej zwierząt, zapewnienie bardziej skutecznych mechanizmów interwencyjnych, a także dostosowanie przepisów krajowych do współczesnych standardów etycznych oraz wytycznych międzynarodowych w zakresie dobrostanu zwierząt.
Jedną z kluczowych zmian przewidzianych w ustawie jest wprowadzenie zakazu stałego trzymania psów na łańcuchach lub innych formach uwięzi, co ma istotne znaczenie z punktu widzenia ochrony dobrostanu zwierząt towarzyszących. To realna zmiana, która zapewni zwierzętom godne warunki życia z dala od pordzewiałych łańcuchów, poszarpanych lin czy innego rodzaju form uwięzi. To także odpowiedź na wieloletnie apele środowisk eksperckich i organizacji społecznych, które zwracały uwagę na negatywne skutki psychiczne i fizyczne wynikające z długotrwałego ograniczania swobody ruchu psa.
Nowelizacja wprowadza także istotne zmiany w zakresie odpowiedzialności karnej za znęcanie się nad zwierzętami. Podwyższeniu ulegają zarówno dolne, jak i górne granice kar, co ma na celu skuteczniejsze odstraszanie potencjalnych sprawców oraz wyraźne potwierdzenie, że jakakolwiek forma przemocy wobec zwierząt jest niedopuszczalna. Rozszerzono również przepisy dotyczące orzekania przepadku zwierzęcia. Będzie to możliwe także w sytuacjach, gdy postępowanie karne zostaje warunkowo umorzone. Dodatkowo wprowadzono możliwość zasądzania obowiązkowej nawiązki na rzecz organizacji społecznych działających na rzecz ochrony zwierząt. Surowsze sankcje umacniają pozycję praw zwierząt w naszym kraju, które dotychczas były przez wielu lekceważone ze względu na małe konsekwencje czynu.
Ustawa przewiduje utworzenie ogólnokrajowego rejestru obejmującego oznakowane zwierzęta oraz ich właścicieli. Celem wprowadzenia tego rozwiązania jest zwiększenie skuteczności identyfikacji właścicieli w przypadkach porzucenia zwierząt lub stosowania wobec nich przemocy, ograniczenie nielegalnych hodowli, a także usprawnienie działań interwencyjnych oraz nadzoru nad populacją zwierząt domowych. Należy jednak zaznaczyć, że wszelkie działania podejmowane w tym zakresie powinny być realizowane z poszanowaniem obowiązujących przepisów dotyczących ochrony danych osobowych i przy zapewnieniu odpowiednich gwarancji prawnych dla właścicieli zwierząt.
Nowelizacja wzmacnia rolę organizacji społecznych uprawnionych do działania na rzecz ochrony zwierząt, przyznając im m.in. prawo udziału w postępowaniach dotyczących odebrania zwierzęcia oraz możliwość zgłaszania zastrzeżeń do decyzji organów administracyjnych i sądów. Rozwiązanie to zwiększa społeczny nadzór nad systemem ochrony zwierząt i odpowiada na potrzeby praktyki, w której to właśnie organizacje społeczne często jako pierwsze reagują na przypadki znęcania się nad zwierzętami.
Ustawa stanowi istotny krok w kierunku zwiększenia ochrony prawnej zwierząt w Polsce. Jest to akt prawny potrzebny, oczekiwany i zasadny. To ustawa, która realnie poprawi los zwierząt – nie tylko na papierze, ale i w codziennym życiu. To ustawa, która łączy prawo z empatią. To akt cywilizacyjny, który przybliża nas do europejskich standardów i odpowiada na oczekiwania społeczeństwa, które coraz głośniej domaga się szacunku dla zwierząt. Warto tę ustawę nie tylko poprzeć, ale być z niej dumnym, bo miarą człowieczeństwa jest to, jak traktujemy tych, którzy nie mogą się bronić, a ta ustawa staje w ich obronie – skutecznie, mądrze i odważnie.
fot. Kancelaria Senatu