Skąd nazwa Nowa Sól? Od nowej soli, czyli soli oczyszczonej. W XV wieku, kiedy było wprowadzono embargo na dostawy soli na Śląsk, sól sprowadzano z Bretanii we Francji, gdzie po odparowaniu wody morskiej otrzymywano sól, którą Bałtykiem, a potem rzeką Odrą sprowadzano na Śląsk. Na brzegu Odry powstała osada, w której dokonywała się proces oczyszczania soli z wody morskiej, która ponoć nie była zbyt smaczna. Tak więc w wielkich kotłach, w krwi bydlęcej gotowano sól. Zanieczyszczenia wypływały na wierzch, a czysta sól pozostawała na dnie.
Tak oczyszczoną, nową sól, dostarczano na Śląsk.
Nowa Sól jest miastem stosunkowo młodym.
Prawa miejskie otrzymała dopiero w roku 1743. Od samego początku tradycja miasta, wcześniej osady, związana była z przemysłem oczyszczania soli.
„Okres solny” skończył się jednak dla miasta zaraz po wojnie trzydziestoletniej, kiedy to warzelnia została zamknięta. Dziś smak historii i tradycji pozostał już tylko w nazwie, która może być myląca.
Po okresie stagnacji, od XIX wieku, Nowa Sól znów stała się miejscem, gdzie dynamicznie rozwijał się przemysł, powstały fabryki nici, kleju, okres rozwoju dotyczył także przemysłu ciężkiego – nowo powstałej huty żelaza. U progu XX wieku uruchomiono tu także dużą stocznię rzeczną, a wraz z nią port przeładunkowy, uruchomiono również połączenia kolejowe.
Od 1815 miasto leżało w granicach rejencji legnickiej w prowincji Śląsk. Od 1871 stanowiło część Niemiec. W czasie II wojny światowej Niemcy wykorzystali miasto jako dogodny punkt przy tworzeniu kilku obozów pracy przymusowej, w tym filii jednego z najbardziej znanych, który zapisał się niechlubnie na kartach historii – Gross-Rosen[8].
